Wat laat je achter voor je kinderen?

Als je weet dat je dood zult gaan, wat kun je dan achterlaten voor je kinderen? Deze vraag werd me gesteld naar aanleiding van de podcast over rouw die ik opnam in samenwerking met de Universiteit van Nederland (https://universiteitvannederland.nl/podcast/waarom-kun-je-als-ouder-maar-beter-niet-je-rouwende-kind-helpen). Hoewel de meesten van ons liever niet over deze vraag nadenken, vond ik het een mooi onderwerp om een blog aan te wijden, ook omdat het een vraag is die ik mezelf vaak stel. Wat laat je na in dit leven?

Als kind van 2 overleden ouders heb ik gevoeld waar ik na hun overlijden behoefte aan had:

• Bewegend beeld van mijn ouders waarop ik ze zie bewegen en ook hun stem hoor. Dat kan met filmpjes die je voor je kinderen op een memorystick zet, of, als je het grootser wil aanpakken, op een website voor je kinderen waar vanalles op staat.
• Iets waaruit ik op kon maken dat mijn ouders het speciaal voor mij achtergelaten hadden. Mijn lievelingsboek was lang 'Maanzaad' van Lydia Rood. Daarin kreeg een meisje van 10 een brief van haar overleden moeder, die haar moeder speciaal voor haar geschreven had. Ik had zelf zo'n brief niet, maar voelde wel dat deze voor mij van onschatbare waarde zou zijn geweest. Natuurlijk hoeft deze brief niet geschreven of getypt te zijn, maar je kunt ook een video-boodschap opnemen. Je zou hierbij ook aan een speciaal sieraad, een meubelstuk, een kledingstuk etc kunnen denken. Ik wilde van mijn ouders weten dat ze er over nagedacht hadden wie ik was, en waar ze mij blij mee konden maken.
• Iets waaruit ik op kon maken wie zij waren, wat ze dreef, waar ze van hielden etc. Hierbij denk ik aan de boeken die je kunt kopen: Mam, vertel eens, waar vragen in staan over bijzondere maar ook 'gewone' dingen. Of een interview dat je opneemt dat je kinderen later af kunnen luisteren. Of een foto-reportage over het gewone leven van voor het ziek zijn.
• Denk er ook aan om een afscheidsfotograaf in te huren als een ouder met jonge kinderen overlijdt. Deze kinderen zullen te jong zijn om zich dit afscheid bewust te kunnen herinneren later, maar het is wel heel erg fijn voor ze om te zien hoe het was, en dat ze erbij betrokken zijn geweest.
• Er komen belangrijke momenten waarbij achtergebleven kinderen hun overleden ouder zullen missen. Verjaardagen, eerste schooldagen, diploma-uitreikingen, trouwerijen etc. De ouder die gaat overlijden zou voor een aantal van deze gelegenheden iets kunnen maken (een kaartje kunnen schrijven / een brief / een video / een foto, verzin het maar) dat zijn of haar kinderen op dat moment zouden kunnen krijgen. Zo is de overledene er toch op een alternatieve manier bij.

Wat je ook kiest, deze 3 tips zijn belangrijk om daarin mee te nemen:

1) Zorg dat je de kinderen in de komende periode zoveel als mogelijk overal bij betrekt. Kinderen kunnen veel hebben wanneer je ze er goed op voorbereidt. Een van de 'minst goede' dingen die je kunt doen tijdens een ziekte of een overlijden is je kinderen proberen te beschermen door ze overal van weg te houden. Hierdoor voelen ze zich alsof ze er niet bij horen, en dat is een van de moeilijkste gevoelens die je als mens kunt ervaren. Geef ze taken die bij hun leeftijd passen en zorg dat ze overal deel van mogen uitmaken.

2) Wanneer je iets maakt dat je achter zult laten, bedenk dan een vorm die bij je past. Als je niet graag op film staat, laat dan mooie foto's maken, als je graag schrijft, gebruik dat talent etc. Doe niet iets omdat je vindt dat het moet of omdat anderen het zo doen. Wat is je kracht? Op die manier kun je de mooiste dingen maken en zullen je kinderen nog meer van jouzelf erin kunnen ontdekken.

3) Wanneer dat (nog) kan, maak de dingen die je achter wil laten samen met je kinderen en documenteer het proces. Maak een video van het moment dat jullie samen aan de slag zijn. Of laat je kinderen vragen stellen en neem dit op met een voice-recorder. Je slaat hiermee 2 vliegen in 1 klap. Enerzijds blijft er iets over voor later, anderzijds kunnen jullie tijdens het maken samen praten over de naderende dood (of de huidige ziekte). De beste gesprekken ontstaan vaak wanneer je samen iets betekenisvols doet.